چرا هفته دیزاین تهران امسال تعطیل شد؟ | ورود اشتباه به منطقه ممنوعه

رویداد۲۴ | رویدادی تحت عنوان «هفته دیزاین تهران» با استقبایل فراتر از انتظار روبه رو شد و همین استقبال کار دست برگزارکنندگان این رویداد داد. در روز‌های گذشته انتشار تصاویری از گردهمایی بازدیدکنندگان هفته دیزاین تهران صدای برخی رسانه‌های تندرو را در آورد و در نهایت آن را به تعطیلی کشاند.

روابط عمومی هفته دیزاین تهران که زیر نظر «اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبل ایران» است، به رویداد۲۴ خبر داده که دو روز پایانی این همایش لغو شده است. روابط عمومی در بیانیه‌ای که منتشر کرده «ازدحام جمعیت» را علت لغو همایش اعلام کرده، اما خبر‌های منتشر شده به خوبی گواه است که فشار گروه‌های تندرو عامل تعطیلی آن بوده است.

هفته دیزاین تهران امسال قرار بود از تاریخ ۲۰ لغایت ۲۶ آبان‌ماه در چندین نقطه از سطح شهر تهران و نمایشگاه بین‌المللی، ترکیبی از پرفورمنس، نمایشگاه و همایش برگزار کند. امروز باید روز آخر این همایش می‌بود، اما برنامه‌های دو روز پایانی با فشار دلواپسان لغو شد.

بخش مهمی از جذابیت این رویداد از نظر مخاطبان، ساختار دوگانه آن بود؛ ساختاری که به‌واسطه آن، نمایشگاه‌های رسمی در کنار فعالیت‌های شهری در خانه‌های تاریخی، موزه‌ها، گالری‌ها، مراکز فرهنگی و دانشگاه‌ها جریان پیدا کرد. این چینش باعث شد دیزاین از فضای محدود سالن‌های نمایشگاهی فراتر برود و به متن شهر و زندگی روزمره پیوند بخورد.

مرجان احرابی‌فرد، مدیر اجرایی این همایش و موسس یک برند مبلمان، چشم انداز هفته دیزاین تهران را بسیار بیشتر از یک گردهمایی با محوریت اتحادیه مبل ایران ترسیم کرده بود. او گفته بود ایران ظرفیت تبدیل‌شدن به یک «هاب منطقه‌ای» در حوزه طراحی را دارد و «این رویداد در چشم‌انداز پیش‌ِرو می‌تواند به یک مناسبت ثبت‌شده در تقویم رسمی کشور تبدیل شود».

هفته دیزاین تهران چیست؟

نقطه آغاز این حرکت، نه امسال بلکه سال ۱۳۹۸ است؛ زمانی که نمایشگاهی با عنوان «طراحی مبلمان تهران» با هدف پیوند میان طراحان و صنعتگران شکل گرفت. آن رویداد—که احرابی‌فرد مسئولیت داوری آن را برعهده داشت—به‌تدریج مورد توجه قرار گرفت و سه دوره پیاپی آن، زمینه طرح ایده‌ای بزرگ‌تر را فراهم کرد. او می‌گوید یکی از انگیزه‌های اصلی طراحی این پلتفرم، مقابله با مشکلات ساختاری صنعت مبلمان، از جمله رواج کپی‌کاری بود.

همزمان پیشنهاد ایجاد یک هفته جامع طراحی مطرح شد. احرابی‌فرد می‌گوید مطالعات تکمیلی در این زمینه انجام شد و در نهایت به چارچوب «هفته دیزاین تهران» در اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان ایران رسیدند.

سال گذشته یعنی سال ۱۴۰۳ برای اولین بار هفته دیزاین تهران به شکلی فراگیر برگزار شد. هدف برگزار کنندگان این بود که «شهر تهران در این یک هفته لباس دیزاین به تن کرده و چهره‌اش چهره دوست داشتنی و مورد اقبال جوانان» باشد؛ بنابراین به جز نمایشگاه بین المللی، ۶ عمارت در تهران از جمله خانه اتحادیه، عمارت وست، عمارت مسعودیه، خانه سرهنگ بهرامی، عمارت کارستان و شهر کتاب ایرانشهر هم میزبان این رویداد شدند.

سال گذشته در کوچه لولاگر و خیابان نوفل لوشاتو، هانری کُربن، خارک، لاله زار، خیابان استاد نجات اللهی (ویلا) و و به طور کلی مناطق ۶، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ تهران، شاهد حضور دیزاینر‌ها بود و در تعداد زیادی عمارت‌های فرعی در حوزه کافه‌ها، رستوران‌ها و خانه‌ها، این رویداد برگزار شد.

این رویداد مجموعه از گالری‌های نقاشی، ارائه آثار تجسمی و پرفورمنس‌های بصری را شامل می‌شد و همانطور که برگزارکنندگان پیش بینی کرده بودند، مخاطبش جوانان تهرانی بودند.

چرا امسال هفته دیزاین تهران لغو شد؟

بیشتر بخوانید:

آیا خالص‌سازی در دانشگاه‌ها متوقف می‌شود؟ | ظریفیان: کمیته‌ بازبینی پرونده اساتید اخراجی تشکیل می‌شود

این ویدیو‌ها هفته دیزاین تهران را تعطیل کرد! +فیلم

نمایی از هفته دیزاین تهران پیش از تعطیل شدن +تصاویر

علت جنجالی شدن رویداد امسال، برگزاری آن در یک نقطه خاص بود؛ دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران. 

دانشگاه تهران محل برگزاری یک ورکشاپ ویدئومپینگ توسط گروهی به نام «سگال مدیا» بود که در مساحت ۶۰۰ متر مربع با چهار دستگاه پرژکنور حرفه ای، محتواهایی را بر روی سطوح غیر مسطح دانشکده به نمایش در آوردند. این گروه قبلا با همراه اول هم همکاری‌هایی داشت و در هفته فرهنگی تبریز، بر روی برج آزادی تهران هم ویدئومپینگ اجرا کرده بود.

ویدئوهایی از این رویداد در  دانشگاه تهران منتشر شد که در آن جوانان با پوشش‌های اختیاری از این ورکشاپ دیدن می‌کردند. راهرو‌های دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران مملو از بازدیدکنندگانی بود که پوشش آنها مورد قبول جریان‌های تندرو نبود. همین ویدئو‌ها کار دست این همایش داد.

بسیج دانشجویی پردیس هنر‌های زیبا بیانیه‌ای منتشر کرد که در خبرگزاری فارس بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد؛ فارس در گزارش خود نوشت بسیج به «کیفیت نازل کپی‌کاری‌های پر زرق و برق» در دانشگاه منتقد است و معتقد است دانشگاه «بیشتر به محلی برای سرگرمی‌های ناهنجار تبدیل» شده است.

اما مشکل اصلی در خط بعدی خبر توضیح داده شد؛ خبرگزاری فارس نوشت: دانشجویان بسیجی نسبت به ورود بی‌ضابطه بازدیدکنندگان رویداد هفته دیزاین تهران اعتراض کرده‌اند.

این رسانه به ویدئوی منتشر شده از دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران در شبکه‌های اجتماعی اشاره کرده و نوشت: «ویدئو موسیقی با محتوای سیاسی روی تصاویر مراسم با حضور افرادی بدون حجاب وجود داشت.»

همین خبر کافی بود تا ساعاتی بعد برگزارکنندگان هفته دیزاین تهران خبر تعطیلی رویداد را منتشر کنند.

هرچند مسیول روابط عمومی تهران دیزاین به رویداد ۲۴، گفته مسئولان دانشگاه از برگزاری رویداد در دانشکده هنر‌های زیبا ابزار نگرانی کرده‌اند، اما واقعیت در همان خبر خبرگزاری فارس نهفته بود. اقدامی که در گذشته هم سابقه داشته؛ سال ۱۴۰۰ کمپین درخواست عزل رئیس دانشکده علوم اجتماعی تهران در خبرگزاری فارس با محوریت بسیج دانشجویی کلید خورد. علت آن برگزاری یک کارگاه تخصصی آموزش کسب و کار ویژه مراکز زیبایی بود. در آن زمان فشار‌ها بر رئیس وقت دانشکده علوم اجتماعی به قدری زیاد بود که احتمال برکناری او نیز وجود داشت.

اشتباه برگزارکنندگان هفته دیزاین تهران، ورودشان عبورشان از خط قرمز دانشگاه تهران بود. بردیا خلیلی، دبیر شورای صنفی دانشجویان دانشگاه تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار رویداد۲۴ می‌گوید یک سری تشکل‌ها به برگزاری این همایش در دانشگاه اعتراض کردند و فشار‌هایی را وارد کردند. این همایش باعث می‌شد تا بازدیدکنندگانی از نقاط مختلف تهران به این دانشگاه بیابند.

او معقتد است این همایش‌ها موجب نزدیک شدن شهروندان و مردم به دانشگاه و محیط آکادمیک می‌شود و لغو شدن آن اتفاق مثبتی نبود. خلیلی می‌گوید باید لغو این مراسم به دقت پیگیری شود تا درگیری‌های بعدی بر سر برگزاری دیگر همایش‌ها اتفاق نیفتد و در آینده دوباره شاهد فشار‌های این چنینی نباشیم.

با این حال امید بردیا خلیلی احتمالا ناامید خواهد شد. در سال‌های اخیر انجمن‌های صنفی و تشکیلات دانشجویی در دانشگاه‌های کشور به ویژه دانشگاه‌های مادر در تهران با فشار‌های امنیتی یا به طور کامل تعطیل شده یا تحت عناوین قدیمی، اما با محتوایی همسو با جریان‌های حاکم به حیات نیم بند خود ادامه می‌دهد. دانشگاه دیگر مرجعیت دهه ۷۰ و ۸۰ را ندارد و به نظر می‌رسد حاکمیت هم قصد بازگرداندن این مرجعیت را به فضای آکادمیک و تشکل‌های دانشجویی نداشته باشد. در فقدان جنبش‌های دانشجویی، دانشگاه‌های ایران در پاییز سال ۱۴۰۱ همزمان با اعتراضات بعد از مرگ مهسا امینی در گشت ارشاد، یکی از رادیکال‌ترین فضا‌های اعتراضی را تجربه کردند؛ ابتدا بازداشت، سختگیری‌های بیش از حد حراستی و امنیتی و تعلیق و اخراج استاد و دانشجو، بخش مهمی از تاریخِ اعتراضات دانشجویی سال ۱۴۰۱ در ایران بود.

حضور بازدیدکنندگان یک رویداد فرهنگی بدون رعایت استاندارد‌های حجاب رسمی در دانشگاه تهران پیامی است که در اعتراضات سال ۱۴۰۱ ریشه دارد؛ واضح است که جریان‌های منتقدی که در چهار دهه گذشته از هیچ تلاشی برای خاموش کردن صدای مخالف در درون دانشگاه فروگذار نکرده‌اند در برابر چنین نمایشی سکوت نمی‌کردند.